Δισκορυχεῖον – Φώντας Τρούσας

ΔΙΣΚΟΙ, ΒΙΒΛΙΑ, ΤΑΙΝΙΕΣ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΙΝΑ… est 10/1996

Πέμπτη, 10 Ιουλίου 2014

«επιτόπιοι» εκκλησιαστικοί ύμνοι

Πριν λίγο καιρό έλαβα μία εξαιρετική έκδοση από τον Κωστή Δρυγιανάκη (από την Νέα Αγχίαλο της Μαγνησίας). Ο Κωστής Δρυγιανάκης (όσοι δεν γνωρίζουν την περίπτωσή του μπορούν να ρίξουν μια ματιά κι εδώhttp://diskoryxeion.blogspot.gr/2013/12/blog-post_19.html)εκτός από διακεκριμένος πειραματιστής είναι κι ένας αεικίνητος ερευνητής της μουσικής και των ήχων… απ’ όπου κι αν προέρχονται. Εδώ, στο πόνημά του Ύμνοι του Πάθους και της Ανάστασης από ναούς της ανατολικής Θεσσαλίας/ Επιτόπιες ηχογραφήσεις του Κωστή Δρυγιανάκη, 1991-2002 [Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου/ Τομέας Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας/ Εκδοτική Δημητριάδος, Βόλος 2014] που αφορά σε βιβλίο 160 σελίδων συμπληρωμένο με δύο CD, oΔρυγιανάκης μάς παρουσιάζεται ως ένας καταγραφέας-μελετητής και ανθρωπολόγος της Μουσικής (όσοι θυμούνται τα εθνομουσικολογικά κείμενά του στο Δίφωνο δεν θα παραξενευτούν), προβαίνοντας σε μιαν έκδοση απ’ αυτές που σπανίζουν στον τόπο μας (για να μην πω και… οπουδήποτε αλλού). Σημειώνει ο ίδιος (οι εμφάσεις δικές μου): «Όπως το δηλώνει και ο τίτλος, η συλλογή αυτή περιλαμβάνει ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας και της Ανάστασης, ηχογραφημένους σε περιοχές των νομών Μαγνησίας και Λαρίσης, κυρίως σεπεριφερειακές εκκλησίες και μονές. Πρόκειται για επιτόπιες ηχογραφήσεις, πραγματοποιημένες τις περισσότερες φορέςλάθρα, οι οποίες, ως εκ τούτου, αποτυπώνουν το ψαλτικό γίγνεσθαι χωρίς επεμβάσεις και εξωραϊσμούς».

Σ’ αυτές τις λίγες λέξεις –και σε κάποιες ακόμη λιγότερες, τις σημειωμένες με «πατημένα» γράμματα– περικλείεται η ουσία της έρευνας και της εργασίας του βολιώτη καταγραφέα. «Περιφερειακές» λοιπόν, όπερ σημαίνει πως δεν διακρίνεται κατ’ ανάγκην το πνεύμα των ψαλτών και των ψαλμωδιών των κεντρικών ναών, εκεί όπου λειτουργεί πολλάκις (μαζί με την μεγαλοπρέπεια) ο ανταγωνισμός των ψαλτών και η «βιτρίνα», «λάθρα» περαιτέρω, που σημαίνει πως από την στιγμή όπου ο ψάλτης δεν γνωρίζει ότι ηχογραφείται είναι… πιο κοντά στην προσωπική του αλήθεια, δίχως την ανάγκη να προβαίνει σε εντυπωσιασμούς προς χάριν τής όποιας… αποτύπωσης και τέλος «χωρίς επεμβάσεις και εξωραϊσμούς», δηλαδή χωρίς εκείνη την εκ των υστέρων στουντιακή καλλιέπεια, που στερεί στοιχεία του πρωτογενούς και του αυθόρμητου. Με αυτά κατά νου έκανα μία ακρόαση των δύο CD, ξεφυλλίζοντας ταυτοχρόνως το πολυσέλιδο βιβλίο, με τις κατατοπιστικές εισαγωγές και επεξηγήσεις, και βεβαίως με την πλήρη και αναλυτικότατη παρουσίαση των 50 ηχογραφήσεων (28 στο πρώτο CD, 22 στο δεύτερο). Επί του προκειμένου στέκομαι στη σημαντικότητα των «διπλών» κειμένων, μέσω των οποίων επιχειρείται να προσεγγισθεί η κάθε μία από τις 50 ηχογραφήσεις. Το πρώτο κείμενο (γραμμένο στο μονοτονικό) ανήκει στον Κωστή Δρυγιανάκη, αφορά στην περιπέτεια ηχογράφησης του εκάστοτε ύμνου, συμπληρωμένο με όλα εκείνα τα πληροφοριακά στοιχεία που κρίνονται ως απαραίτητα για μιαν επιστημονική καταχώριση της εγγραφής, ενώ το δεύτερο κείμενο (γραμμένο στο πολυτονικό) ανήκει στον Κωνσταντίνο Χαριλ. Καραγκούνη (Διευθυντής του Τομέα Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας) κι έχει να κάνει με την ιστορική τοποθέτηση του εκάστοτε ύμνου, διανθισμένη με τις προσήκουσες μουσικολογικές παρατηρήσεις. Το συνολικό αποτέλεσμα (βιβλίο, 2CD), παρ’ όλη την εξειδίκευσή του (αναφορικώς με το είδος των Ύμνων και την γεωγραφική προέλευσή τους) συναρπάζει με το πάθος, το μεράκι, την επιστημοσύνη και την γλαφυρότητα-εκλαΐκευσή του – τα στοιχεία, δηλαδή, από τα οποία έχει, πρακτικώς, συντεθεί.
Επαφή: www.acadimia.gr, τηλ. 24210-93573/93553, 24210-77115