Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
«Ὕμνοι τοῦ Πάθους καὶ τῆς Ἀνάστασης ἀπὸ ναοὺς τῆς Ἀνατολικῆς Θεσσαλίας.
Ἐπιτόπιες ἠχογραφήσεις τοῦ Κωστῆ Δρυγιανάκη, 1991 – 2002.»
Δυὸ λόγια γιὰ τὴν ἔκδοση,
τοῦ Κ.Χ.Κ.
…Ἡ χαρὰ μου καὶ τὸ καμάρι μου εἶναι διπλά, ὅπως διπλὸς εἶναι καὶ ψηφιακὸς δίσκος, ποὺ συνεκδίδεται μὲ τὸ βιβλίο «Ὕμνοι τοῦ Πάθους καὶ τῆς Ἀνάστασης ἀπὸ ναοὺς τῆς Ἀνατολικῆς Θεσσαλίας. Ἐπιτόπιες ἠχογραφήσεις τοῦ Κωστῆ Δρυγιανάκη, 1991 – 2002.» Ἀλλὰ καὶ ἡ συγκίνησή μου εἶναι μεγάλη, γιατὶ ἐξαιτίας τῆς προσωπικῆς μου φιλίας μὲ τὸν Κωστή, εἶχα παρακολουθήσει ἀπὸ κοντὰ τὸν μεγάλο ἀγῶνα του, τὸν ἐνθουσιασμὸ καὶ τὸ ζῆλο μὲ τὸν ὁποῖο συγκέντρωσε -συνεχίζει να συγκεντρώνει- τὸ πλῆθος τῶν ἐπιτόπιων ἠχογραφήσεων, ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἕνα πολὺ μικρὸ μέρος μόνο συμπεριέλαβε στὴν παρουσιαζόμενη ἔκδοση. Καὶ ἡ ἀλήθεια εἶναι, πὼς τὸ πλέον δύσκολο στὴν ὅλη ἀπόπειρα τοῦ Κωστῆ, ἦταν ἡ ἐπιλογὴ τῶν ψαλτικῶν τμημάτων ποὺ θὰ δημοσιεύονταν, ὄχι μόνο λόγω τοῦ τεράστιου ὄγκου τοῦ ἀρχείου του, ἀλλὰ καὶ λόγω τῆς δυσκολίας ἐπιλογῆς ἑνὸς ὕμνου μεταξὺ πολλῶν καλῶν ἢ καὶ μεταξὺ πολλῶν κακῶν ἐκτελέσεων.
Στὸ βιβλίο δίνεται ἕνα ἀντιπροσωπευτικὸ δεῖγμα ψαλτικῆς ἀπὸ κάθε ἱεροψάλτη ἢ κληρικό, μάλιστα μὲ τρόπο ποὺ νὰ καλύπτεται ὅλο τὸ φάσμα τῶν Ἀκολουθιῶν τῆς Μ.Ἑβδομάδος καὶ νὰ προβάλλονται ὅλα τὰ περίφημα τροπάρια τῶν ἡμερῶν, ἀλλὰ καὶ μεγάλο μέρος τῶν τελετουργικῶν καὶ λατρευτικῶν στοιχείων τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Τὰ σπουδαιότερα, ὅμως, κατὰ τὴν προσωπική μου ἄποψη, ἐπιτεύγματα τῆς δουλειᾶς αὐτῆς εἶναι δύο:
α) Ὅτι γιὰ πρώτη φορὰ χαρτογραφεῖται ὁ ἱεροψαλτικὸς χῶρος μίας συγκεκριμένης περιοχῆς καὶ μίας συγκεκριμένης χρονικῆς περιόδου, προσφέροντας ἕνα πανόραμα τοπικῶν ψαλτικῶν μικρο-παραδόσεων, γεγονός πρωτοπόρο ὅχι μόνο γιὰ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα˙ καὶ παρότι κάτι τέτοιο εἶναι ἀδύνατον νὰ ἐπιτευχθεῖ ἀπόλυτα λόγω τοῦ εὕρους τοῦ ἐγχειρήματος καὶ λόγω τῆς διαρκοῦς ρευστότητας, καθὼς οἱ ψάλτες καὶ οἱ κληρικοὶ μας προσφέρουν τὸ διακόνημά τους καὶ κάποια στιγμὴ παραδίδουν τὴ θέση τους σὲ ἄλλους, καὶ οἱ ἄλλοι σὲ ἄλλους καὶ αὐτὸ θὰ συμβαίνει διαρκῶς, εἰς τὸν αἰῶνα, ἐφόσον ἡ Ἐκκλησία ἐκτείνεται στὸ χρόνο καὶ συνεπεκτείνεται μὲ τὸ χρόνο, παρότι, λοιπόν, ἕνα τέτοιο ἐγχείρημα εἶναι ἀδύνατον νὰ ἐπιτευχθεῖ κατὰ ἀπόλυτο τρόπο, ὁ Κωστὴς τὸ δάμασε μὲ «γενναιότητα»˙ ἂν μή τι ἄλλο, ἔχει θέσει τὸν θεμέλιο λίθο σὲ μιὰ τέτοια ἀναγκαιότητα.
β) Τὸ δεύτερο σπουδαῖο ἐπίτευγμα τῆς ἔκδοσης εἶναι ἡ ἀνθρωπολογικὴ ἐπιστημονικὴ ματιὰ τὴν ὁποία ρίχνει ὁ Κωστῆς στὴν Ψαλτικὴ Τέχνη. Ἔτσι, ἀναγνωρίζεται ἡ τεράστια πολιτισμικὴ ἀξία τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, σχολιάζεται ὁ ρόλος της στὴν ὀρθόδοξη λατρευτικὴ παράδοση καὶ ἀναγνωρίζονται οἱ ἱεροψάλτες ἢ οἱ κληρικοὶ ὄχι μόνο ὡς διάκονοι τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ ὡς ψηφίδες καὶ μέρη ἑνὸς κοινωνικοῦ ψηφιδωτοῦ, καὶ ὡς ἀπαραίτητα γρανάζια τοῦ ἄξονος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ καὶ κοινωνικοῦ «γίγνεσθαι».