Κατηγορία: Επιστημονική Δράση

           Συνέδριο   5^th International Musicological Conference [[i]]

          Θεματική    “Musical Romania and the neighbouring cultures: traditions, influences, identities”

       Διοργάνωση    Department of Theoretical Music Studies of “George Enescu” University of Arts Iaşi. IMS Regional Association for the Study of Music on the Balkans, Regional Association for the Balkan Countries of the International Musico-logical Society (IMS)

   Τόπος, Χρόνος   Iaşi, Romania, 04-07/07/2013 (“George Enescu” University of Arts Iaşi)

       Ἀ­να­κοί­νω­ση    “The Orthodox Synaxaria as direct and indirect sources of the independent science ‘Musicology of the Psaltic Art’ and its specific disciplines”

         Πε­ρί­λη­ψη    The Musicology of the Psaltic Art, as a relatively recent science, is still in that “precocious” situation, a typical feature of which -at least, in Greece- is the absence of clearly defined sectors of scientific research. The direct and primary need for investigation of the theoretical and musical sources, as well as for study and comprehension of the development of the notation, necessarily left “for a later day” the activity in other directions; directions like the Dida-ctic and Pedagogic of Psaltic Art, its Morphology and Analysis, its Anthropology and Psychology, its Comparative Musicology and other equally important ones. Among them, we think that the research on the Theology and Lite-rature of the Psaltic Art is a extremely important sector; through its conclusions one could go through all the theological teachings, the “theologiseis” of the Church Fathers about the Holy Psalmody, and at the same time through all the direct and indirect historical evidences of the Church and non-Church literature on the orthodox liturgical music. Aiming to an official definition of the sector of Theology and Literature of the Psaltic Art, the Orthodox Synaxaria is a “sine qua non” field for research, which comes out to be a very important source. The researcher, who has to keep in mind the conclusions of the theological sciences of Hagiology, Literature of Church Fathers, Theology of Orthodox Christian Worship and possibly some more, must simply keep a critical eye on the Synaxaria of all kinds (martyrologies, lives of Saints, ascetic texts etc), remembering that lots of evidence refer to the period the texts have been written and not to the period they speak about. Leaving this reservation aside, the texts of Synaxaria contain many interesting elements about Holy Psalmody, which can be epitomized in the following aspects.

–       Psalmody as an uninterrupted, non-stop action of the Heaven’s Church of Angels and Saints, for endless glorification of the Most-Sacred Trinity God.

–       Church Music as a guiding and saving vehicle inside the Orthodox Holy Worship, which has been cultivated and shaped by the enlightened “ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ” Church Fathers, the sacred hymnographers, “melodoi” (hymnographers and also composers) and chanters.

–       Psaltic as an Art, having close ties and being inseparably linked with the ritual elements of the Orthodox Worship, an Art which, however, went through gradual modification, reaching through the centuries high levels of artistry and virtuosity.

–       Psalmody as a personal prayer, as a vehicle for prayer into the orthodox expe–rience of the Church in general, and of the individual faithful in particular.

–       The non-Church music, the instruments, the secular songs, the dances and the relevant, the entertainments, the popular-folk feasts and festivals etc, are demonical tools and instruments of the devil, in his effort for “stealing” the spirit of man away from the Kingdom of the God.

Συνέδριο      Β΄ Συμπόσιο Ψαλτικῆς Τέχνης

Θεματική    «Ἐπιτεύγματα καὶ Προοπτικὲς στὴν Ἔρευνα καὶ Μελέτη τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ψαλτικῆς Τέχνης»

Διοργάνωση    Ἱερὰ Μητρόπολις Δημητριάδος καὶ Ἁλμυροῦ – Σύνδεσμος Ἱεροψαλτῶν Βόλου «Ἰωάννης ὁ Κουκουζέλης»

Τόπος, Χρόνος   Βόλος, 18/02/2012 (Συνεδριακὸ Κέντρο «ΘΕΣΣΑΛΙΑ»)

Ἀ­να­κοί­νω­ση    «Εἰσαγωγὴ στὴν Ἐπιστήμη τῆς Μουσικολογίας τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης. Γένεση, Ἀνάπτυξη, Ἀντικείμενο, Τομεῖς»

Πε­ρί­λη­ψη    Ἡ Μουσικὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας, ἡ Βυζαντινὴ καὶ Μεταβυζαντινὴ Ψαλτικὴ Τέχνη, ἀποτελεῖ ἀντικείμενο τῆς ἐπιστήμης τῆς Βυζαντινῆς Μουσικολογίας ἢ ὀρθότερον -κατὰ τὴν προσωπική μας ἄποψη- τῆς Μουσικολογίας τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης. Ὡς ἐπιστήμη ἔχει ἀπὸ πολὺ νωρὶς προκαλέσει τὸ εἰδικὸ ἐνδιαφέρον τῶν ἐπιστημόνων τῆς Δύσεως, ἐνῶ εἶναι πολὺ πρόσφατη καὶ νεαρὰ ὡς ἐπιστήμη στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο.

Ἐκδόθηκε      Ἡ ἐργασία ἐκδόθηκε στὰ Πρακτικὰ τοῦ Συ­νεδρίου, μὲ τίτλο, Ἐπιτεύγματα καὶ Προοπτικὲς στὴν Ἔρευνα καὶ Μελέτη τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης – Τόμος Ἀφιερωμένος στὸν καθηγητὴ Γρηγόριο Θ. Στάθη, ἔκδοση τοῦ Τομέα Ψαλτικῆς Τέχνης καὶ Μουσικολογίας τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν Σπουδῶν Βόλου, ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Κ.Χ.Καραγκούνης – Κωστὴς Δρυγιανάκης, ἐκδόσεις «ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ Δ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ», Ἀθῆναι 2014, σελ. 59- 69.

Tὸ pdf τῆς ανακοινώσεως μπορεῖτε να βρεῖτε καὶ νὰ κατεβάσετε ἀπὸ ΕΔΩ.

Συνέδριο Διεθνὲς Μουσικολογικὸ Συνέδριο

Θεματική    Crossroads. Greece as an Intercultural Pole of Musical Thougth and Creativity

Διοργάνωση    Ἀριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σχολὴ Καλῶν Τεχνῶν. Τμῆμα Μουσικῶν Σπουδῶν – IMS Regional Association for the Study of Music on the Balkans

Τόπος, Χρόνος   Θεσσαλονίκη, 06-10/06/2011 (Teloglion Foundation of Art AUTh)

Ἀ­να­κοί­νω­ση    «Ἕνας αὐτόγραφος κώδικας τοῦ Ἀποστόλου Κώνστα τοῦ Χίου, ἀνακαλυφθεὶς πρόσφατα στὰ Ἄνω Λεχώνια Μαγνησίας»

Πε­ρί­λη­ψη    Ὁ Ἀπόστολος Κώνστας Χῖος (1767-1840) διδάσκαλος, θεωρητικὸς καὶ ἐξηγητὴς τῆς Ψαλ- τικῆς Τέχνης στὴν κρισιμότατη, γιὰ τὴν τελευταία, περίοδο ἀπὸ τὸ δ΄ τέταρτο τοῦ ΙΗ΄ ὡς τὸ β΄ τέταρτο τοῦ ΙΘ΄ αἰῶνα, εἶναι σὺν τοῖς ἄλλοις περίφημος γιὰ τὸ πλούσιο κωδικογραφικὸ τοῦ ἔργο, τὸ ὁποῖο ξεπερνᾶ σὲ ἀριθμὸ τὰ ἑκατὸν πενήντα μουσικὰ καὶ θεωρητικὰ αὐτόγραφα -ἐνῶ διαρκῶς ἐπισημαίνονται νέα-, ἐγκατεσπαρμένα σὲ πλῆθος βιβλιοθηκῶν καὶ δημοσίων ἢ ἰδιωτικῶν συλλογῶν. Ἡ ἀνακάλυψη ἑνὸς ἀκόμη, ἄγνωστου ὡς τώρα, αὐτογράφου τοῦ Κών-στα, φυσικά, δὲν μπορεῖ νὰ ξαφνιάσει τὴν μουσικολογικὴ κοινότητα, δεδομένης τῆς πλου-σιοτάτης ἀντιγραφικῆς καὶ ταχυγραφικὴς δραστηριότητας τοῦ ἀνδρός, ἡ ὁποία ἀσκήθηκε ἐπαγγελματικὰ καὶ βιοποριστικά. Τί ἰδιαίτερο παρουσιάζει, λοιπόν, ἕνα πολὺ μικρό, θεωρητικοῦ περιεχομένου, αὐτόγραφό του, ποὺ ἐπισημάνθηκε πρόσφατα σὲ ἰδιωτικὴ συλλογὴ στὸ χωριὸ Ἄνω Λεχώνια Πηλίου τῆς Θεσσαλικῆς Μαγνησίας, ὥστε νὰ δικαιολογεῖ εἰδικὴ μνεία καὶ παρουσίαση αὐτοῦ; Δὲν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία, ὅτι ὁ πηλιορείτικος μουσικὸς κώδικας τῆς συλλογῆς Ἀνετόπουλων στὰ Ἄνω Λεχώνια Μαγνησίας εἶναι ἕνα γνήσιο αὐτόγραφό του Ἀπόστολου Κώνστα τοῦ Χίου, παρότι ὁ ἴδιος δὲν ἀποκαλύπτει πλήρως τὸν ἑαυτό του. Ἡ καλαισθησία καὶ ἡ χαρακτηριστικὴ αἰσθητικὴ τοῦ Κώνστα εἶναι διάχυτες καὶ σὲ αὐτό του τὸ ἔργο. Πρόκειται γιὰ ἕνα Θεωρητικό, ὅπου παραδίδεται ἡ «Εἰσαγωγή», δηλαδή, τὸ «Μικρὸ Θεωρητικὸ» τοῦ Χρυσάνθου ἐκ Μαδύτων γιὰ τὴ Νέα Μέθοδο ἀναλυτικῆς σημειογραφίας. Τὸν Χρύσανθο ὁ γραφεὺς ἀποκαλεῖ «μαθητή του», μία πληροφορία ἡ ὁποία δὲ διασταυρώνεται ἀπὸ πουθενὰ ἀλλοῦ στὰ ἕως τώρα ἐπισημανθέντα αὐτόγραφα τοῦ Κώνστα καὶ ἐλέγχεται γιὰ τὴν εἰλικρίνειά της ἢ τὴν τυχὸν «κακή» της προαίρεση. Ὁ χρόνος γραφῆς τοῦ κώδικος παρασιωπεῖται. Ὡς πρὸς τὸ περιεχόμενο τοῦ κώδικος, ὁ Ἀπόστολος Κώνστας δὲν ἀναδεικνύεται ἁπλῶς ἕνας ἱκανότατος ἀντιγραφέας. Ἐργάζεται ὡς διδάσκαλος, ὁ ὁποῖος ἐπιλέγει τὸ καλλίτερο καὶ σαφέστερο ἀπόσπασμα ἀπὸ ποικίλες πηγές, χωρίς, βέβαια, νὰ διστάζει νὰ παρέμβει καὶ ὁ ἴδιος μὲ προσωπικές του ἀποσαφηνίσεις στὰ ἀποσπάσματα αὐτά, προκειμένου νὰ καταστήσει τὴν «δική» του «Εἰσαγωγὴ» τοῦ Χρυσάνθου μεθοδικότερη καὶ περισσότερο κατανοητή.

Ἐκδόθηκε    Ἠλεκτρονικὰ Πρακτικά: Ἡ ἀνωτέρω Ἀνακοίνωση ἐκδόθηκε στὸν Τόμο: Aristotle University of Thessaloniki – Faculty of Fine Arts – School of Music Studies / IMS Regional Accociation for the Study of Music of the Balkans, Crossroads: Greece as an Intercultural Pole of Musical thought and creativity – Internatio-nal Musicological Conference, June 6-10, 2011 – Conference Proceedings, Thessaloniki 2013, σελ. 1007 – 1040.

Tὸ pdf τῆς ανακοινώσεως μπορεῖτε να βρεῖτε καὶ νὰ κατεβάσετε ἀπὸ ΕΔΩ.

Συνέδριο Μουσικολογικὲς Διαλέξεις

Θεματική    «Α΄ Κύκλος Μουσικολογικῶν Διαλέξεων – Μάρτιος / Ἀπρίλιος 2011»

Διοργάνωση    Σύνδεσμος Ἱεροψαλτῶν Βόλου «Ἰωάννης ὁ Κουκουζέλης», Γραφεῖο Πολιτιστικῶν Θεμάτων Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης Ν. Μαγνησίας

Τόπος, Χρόνος   Βόλος, 20 καὶ 27/03/2011 (Πολυχῶρος Τέχνης Ὠδείου Γ. Φουντούλη, Βόλος)

Εἰσήγηση Α΄    «Ἡ Χειρόγραφη Παράδοση τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης. Εἴδη καὶ περιεχόμενο τῶν Βυζαντινῶν καὶ Μεταβυζαντινῶν Μουσικῶν Κωδίκων»

Πε­ρί­λη­ψη    Ἡ Διάλεξη ἀποσκοποῦσε στὴν παρουσίαση τῆς διαμορφώσεως, ἐξελίξεως καὶ χρηστικότη-τος τῶν Βυζαντινῶν – Μεταβυζαντινῶν χειρογράφων πηγῶν Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς μὲ ἔμφαση στὸ περιεχόμενό τους. Εἰδικὴ μνεία ἔγινε στὶς μουσικὲς πηγές, ποὺ διασώζονται σήμερα σὲ δημόσιες, ἐκκλησιαστικὲς καὶ ἰδιωτικὲς συλλογὲς στὴν Μαγνησία.

Εἰσήγηση Β΄    «Γένεση καὶ ἐξέλιξη τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς Σημειογραφίας»

Πε­ρί­λη­ψη    Διάλεξη μὲ παράλληλη προβολὴ εἰκόνων καὶ φωτογραφιῶν πλήθους Βυζαντινῶν καὶ Μετα- βυζαντινῶν χειρογράφων πηγῶν Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, διὰ τῶν ὁποίων παρακολουθεῖ-ται ἡ γένεση καὶ ἐξέλιξη τῆς μουσικῆς σημειογραφίας τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης καὶ τὸ πέρασμα αὐτῆς -μέσω ποικίλων ἐξηγητικῶν καὶ ἐξηγηματικῶν φάσεων- στὴ Νέα Μέθοδο Ἀναλυτικῆς Σημειογραφίας (1814). Ἔγινε ἰδαιτέρα προσπάθεια νὰ φανοῦν τὰ θετικὰ καὶ ἀρνητικὰ στοιχεῖα τῶν δύο γραφικῶν συστημάτων (παλαιοῦ καὶ νέου), ἐνῶ ζωηρὸ καὶ ἐποικοδομητικὸ διάλογο μεταξὺ τῶν ἀκροατῶν καὶ τοῦ ὁμιλητοῦ προκάλεσαν οἱ προβληματισμοὶ γιὰ τὶς δυνατότητες τῆς ἐν χρήσει σήμερα Παρασημαντικῆς στὴν καταγραφὴ τῶν ἐκφραστικῶν μέσων τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, ἀλλὰ καὶ τὶς «κερκόπορτες», τὶς ὁποῖες ἡ τελευταία ἀφήνει ἀνοικτές, ἐπιτρέποντας τὴν εἴσοδο ἐξωτερικῶν – κοσμικῶν μελικῶν σχημάτων στὸ σῶμα τῆς παραδοθείσης Βυζαντινῆς μελοποιίας τῶν «θέσεων».

Ἐκδόθηκε    Οἱ ἐργασίες ἐκδόθηκαν στὸν Τόμο: Σύνδεσμος Ἱεροψαλτῶν Βόλου «Ἰωάννης ὁ Κουκουζέλης», Α΄ Κύκλος Μουσικολογικῶν Διαλέξεων, Μάρτιος – Ἀπρίλιος 2011. Πρακτικά, ἐκδόσεις «ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ», Βόλος 2011, μὲ τίτλους:

i. «Τὰ Εἴδη τῶν Χειρογράφων Κωδίκων Βυζαντινῆς Μουσικῆς – Μικρὰ Συμβολὴ στὴν Μουσικὴ Κωδικολογία» (σελ. 59 – 68),

ii.       «ΤΡΙΛΟΓΙΑ: – Α. Χαρακτηριστικὰ τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης κατὰ τὴν Βυζαντινὴ καὶ Μεταβυζαντινὴ Περίοδο  – Β. Νέες τάσεις στὴν Σημειογραφία καὶ τὸ Μέλος τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης κατὰ τὸν ΙΗ΄ καὶ ΙΘ΄ αἰῶνα  – Γ. Οἱ ἀπὸ τὸν ΙΗ΄ – ΙΘ΄ αἰῶνα ἀλλοιώσεις τῆς Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς καὶ οἱ ἐπιπτώσεις τους στὴν Θεία Λατρεία – ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Περίοδοι Ἐξελίξεως τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης καὶ οἱ κατὰ περιόδους ἀκμάσαντες Μελουργοὶ καὶ Διδάσκαλοι, ποὺ τὴν διαμόρφωσαν.» (σελ. 69 – 109).