Κατηγορία: Επιστημονική Δράση

Συνέδριο 1ο Διεθνὲς Συνέδριο

Θεματική    «Λαϊκὸς Πολιτισμὸς καὶ Ἐκπαίδευση»

Διοργάνωση    Κέντρο Ἔρευνας τῆς Ἑλληνικῆς Λαογραφίας τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν – Περιφερειακὴ Διεύθυνση Ἐκπαίδευσης Θεσσαλίας – Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και  Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης Μαγνησίας, ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῶν: Ὑπουργείου Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων, I.O.V.N.G.O OF UNESCO καὶ Δι–εθνοῦς Ὀργάνωσης Λαϊκῆς Τέχνης (Δ.Ὀ.Λ.Τ.)

Τόπος, Χρόνος   Βόλος 29/09 – 01/10/2006 (Συνεδριακὸ Κέντρο Θεσσαλίας)

Ἀ­να­κοί­νω­ση    «Ἡ διδασκαλία τῆς Ἑλληνικῆς Μουσικῆς στὴν Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση. Προτεινόμενο Πρόγραμμα Σπουδῶν. Στόχοι. Ἀποτελέσματα»

Πε­ρί­λη­ψη    Τὸ ζήτημα τῆς διδασκαλίας τῆς Ἑλληνικῆς Μουσικῆς –τῆς Λαϊκῆς Παραδοσιακῆς – Δημοτικῆς Μουσικῆς καὶ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ψαλτικῆς Τέχνης– στὸ ἑλληνικὸ ἐκπαιδευτικὸ σύστημα εἶναι τεράστιο στὶς διαστάσεις του καὶ μεγίστου ἐνδιαφέροντος, ἀλλὰ παράλληλα πολὺ καυτό, γιὰ τὸ ὁποῖο, δυστυχῶς, δὲν ἔχει ἀκόμη ἀνοίξει συζήτηση, οὔτε ἐπιστημονικὴ οὔτε πολιτική. Δὲν ἔχουν δοθεῖ ἐπιστημονικὲς ἢ πολιτικὲς ἀπαντήσεις στὸ ἐρώτημα: Γιατί δὲν ἔχει ἀκόμη εἰσαχθεῖ οὐσιαστικὰ ἡ διδασκαλία τῆς Ἑλληνικῆς Μουσικῆς στὰ σχολεῖα τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας; Εἶναι παράδοξο, ἀλλὰ τὸ ἑλληνικὸ κράτος ἀπὸ τῆς ἱδρύσεώς του ἀρνεῖται νὰ δεῖ καὶ νὰ ἀναγνωρίσει τὴν Ἑλληνικὴ Μουσικὴ ὡς τέχνη ὑψίστης καλλιτεχνικῆς, παιδαγωγικῆς, ἱστορικῆς καὶ ἐθνικῆς ἀξίας. Ἐὰν δὲν εἶχαν συσταθεῖ τὰ Μουσικὰ Σχολεῖα, ὅπου ἡ Ἑλληνικὴ Παραδοσιακὴ καὶ Βυζαντινὴ Μουσικὴ βρῆκε καταφύγιο τὰ τελευταῖα χρόνια, ἡ κατάσταση θὰ ἦταν τραγικότερη, ἴσως δὲ ἀνεπιστρεπτὶ χαμένη ἡ εὐκαιρία τῆς διάσωσης τῆς ἑλληνικῆς μουσικῆς κληρονομιᾶς. Ἡ παροῦσα ἐργασία δὲν φιλοδοξεῖ, βέβαια, νὰ ἀνοίξει συζήτηση καὶ ἐπιχειρηματολογία γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῆς Ἑλληνικῆς Μουσικῆς στὴν πραγματικότητα καὶ καθημερινότητα τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας, τονίζει, ὅμως, τὴν ἀνα– γκαιότητα ἰσοδύναμης διδασκαλίας της στὴν Πρωτοβάθμια καὶ Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση, ἔστω σὲ ἐπιλεγμένες ἀρχικῶς σχολικὲς μονάδες καὶ σὲ πειραματικὸ στάδιο. Ἐδῶ, κατατίθεται μία προσωπικὴ πρόταση ἐπὶ τοῦ προγράμματος διδασκαλίας, τῆς ὕλης σπουδῶν καὶ τῶν μεθόδων ἀναπτύξεως ἑνὸς πιλοτικοῦ μαθήματος γιὰ ὅλες τὶς τάξεις Γυμνασίου καὶ Λυκείου, μὲ τὴν ἐλπίδα πώς, ἐφόσον ἡ πρόταση ἀπευθύνεται στὴν ἐκπαιδευτικὴ κοινότητα, θὰ ἀποτελέσει ἔναυσμα προβληματισμοῦ καὶ ἀφετηρία νέων ἐμπνεύσεων.

Ἐκδόθηκε    Ἡ ἐργασία ἐκδόθηκε στὰ Πρακτικὰ τοῦ Συνεδρίου, ἀρχικῶς σὲ Ἠλεκτρονικὴ Ἔκδοση σὲ δίσκο ἀκτίνας (DVD) δεδομένων. Ἐκ τῶν ὑστέρων, τὸ Συνέδριο ἐξέδωσε καὶ ἔντυπα Πρακτικά, ἐκδόσεις «DOROSELI», Ἀθῆναι, Νοέμβριος 2007, σελ. 156-161. (ISBN: 978-960-8373-10-5)

Βιωμ. Ἐργαστήριο    «Ταχύρρυθμη διδασκαλία τῆς Ἑλληνικῆς Μουσικῆς Σημειογραφίας»

         Πε­ρί­λη­ψη    Παρουσίαση μιᾶς προσωπικῆς μεθόδου διδασκαλίας τῆς Ἑλληνικῆς Μουσικῆς –τῆς σημειογραφίας καὶ τῆς θεωρίας τῆς Ὀκτωηχίας– ἡ ὁποία ἀποδεδειγμένα ὁδηγεῖ πολὺ σύντομα στὴν ἱκανότητα τῶν σπουδαστῶν γιὰ ἐκ πρώτης ὄψεως ἀνάγνωση τῶν βυζαντινῶν μουσικῶν κειμένων. Ἡ μέθοδος ἀποτελεῖ καρπὸ μακροχρόνιας ἐφαρμογῆς παρατηρήσεων καὶ βελτιώσεων σὲ ἐξατομικευμένες καὶ ὁμαδικὲς περιπτώσεις διδασκαλίας τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης καὶ προτείνεται ἡ ἐφαρμογή της γιὰ ταχύρρυθμη ἐπιμόρφωση ἐκπαιδευτικῶν, πανεπιστημιακὴ διδασκαλία περιορισμένων διδακτικῶν ὡρῶν καὶ τὰ ὅμοια.

Tὸ pdf τῆς ανακοινώσεως μπορεῖτε να βρεῖτε καὶ νὰ κατεβάσετε ἀπὸ ΕΔΩ .

Tὸ pdf τῆς ανακοινώσεως σε άλλη έκδοση (πιο ευανάγνωστα).

Συνέδριο   Συνέδριο Ἱστορίας καὶ Πολιτισμοῦ

Θεματική    «Ἱστορία καὶ Πολιτισμὸς τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀγχιάλου:  100 χρόνια ἀπὸ τὸ Ὁλοκαύτωμα»

Διοργάνωση    Δῆμος Νέας Ἀγχιάλου Μαγνησίας

Τόπος, Χρόνος   Νέα Ἀγχίαλος Μαγνησίας, 28-30/ 07/2006

 Ἀ­να­κοί­νω­ση    «Μικρὰ συμβολὴ στὴν καταγραφὴ τῆς Ψαλτικῆς Παράδοσης τῆς Ἀγχιάλου»

Πε­ρί­λη­ψη    Τρεῖς ἀγχιαλίτες μελουργοὶ μαρτυροῦνται στὶς χειρόγραφες μουσικὲς πηγές: Ὁ Κωνσταν–τῖνος Πρωτοψάλτης ἐξ Ἀγχιάλου (β‘ ἥμισυ ΙΣΤ‘ – ἀρχὲς ΙΖ‘ αἰῶνος), ὁ Γαβριὴλ ἱερομόνα–χος ἐξ Ἀγχιάλου (τέλη ΙΣΤ΄ – μέσα ΙΖ‘ αἰῶνος) καὶ ὁ Γεννάδιος ἱερομόναχος ἐξ Ἀγχιάλου (τέλη ΙΣΤ΄ – μέσα ΙΖ‘ αἰῶνος), μὲ κορυφαῖο τὸν πρῶτο. Ἡ πτώση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπέφερε παρακμὴ τῆς Ψαλτικῆς, ὥστε ἐπὶ ἕναν ὁλόκληρο αἰῶνα ἡ Πόλη στερεῖται μεγάλων μουσικῶν. Αὐτοὶ καταφεύγουν σὲ ἀπομακρυσμένες περιοχές, ὅπου μεταλαμπαδεύουν τὴν τέχνη τους. Γίνονται ἀφορμὴ νὰ ἀνθίσουν πολλὲς περιφερειακὲς ψαλτικὲς παραδόσεις (μὲ κυριώτερες τὴν Κρητική, τὴν Κυπριακὴ καὶ τὴ Σερβική), οἱ ὁποῖες, ὅμως, ἀποκλίνουν ἀπὸ τὸ παλαιὸ κωνσταντινουπολίτικο ψαλτικὸ ὕφος. Ἀκριβῶς τὴ στιγμὴ αὐτή (β΄ ἥμισυ ΙΣΤ΄ αἰῶνος), ὁριακῶς, κάνει τὴν ἐμφάνισή του ὁ σπουδαιότερος μελουργὸς τῆς περιόδου, ὁ Κων-σταντῖνος Πρωτοψάλτης ἐξ Ἀγχιάλου, ποὺ ἀκολουθεῖ καὶ διασώζει τὴν παλαιὰ ψαλτικὴ παράδοση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ὀλίγο μεταγενέστερος ἀπὸ τὸν Κωνσταντῖνο εἶναι ἕνας ἄλλος ἀγχιαλίτης μουσικός, τὸ ἔργο τοῦ ὁποίου -ἂν καὶ μικρότερης ἐκτάσεως- ἔχει ἀξιόλογη παρουσία στὶς χειρόγραφες μουσικὲς πηγές. Πρόκειται γιὰ τὸν Γαβριὴλ ἐξ Ἀγχιάλου, ποὺ ἄλλοτε φέρεται ὡς μοναχὸς καὶ ἄλλοτε ὡς ἱερομόναχος. Σύγχρονος σχεδὸν μὲ τὸν Γαβριὴλ εἶναι καὶ ὁ Γεννάδιος μοναχὸς (ἢ ἱερομόναχος) ὁ ἐξ Ἀγχιάλου. Ἡ Ἀγχίαλος, ἐκεῖ στὴν ἐκ-πνοὴ τοῦ ΙΣΤ΄ καὶ τὴν ἀρχὴ τοῦ ΙΖ΄ αἰῶνος, φαίνεται ὅτι ὑπῆρξε ἕνα σπουδαῖο κέντρο μου-σικῆς δραστηριότητος καὶ παιδείας.

Tὸ pdf τῆς ανακοινώσεως μπορεῖτε να βρεῖτε καὶ νὰ κατεβάσετε ἀπὸ ΕΔΩ.

           Συνέδριο Θε­ο­λο­γι­κὴ Ἡ­με­ρί­δα

          Θεματική    «Ὑπο­δει­γμα­τι­κὴ Θεί­α Λει­τουρ­γί­α γι­ὰ μα­θη­τὲς Γυ­μνα­σί­ου, Λυ­κεί­ου καὶ Τ.Ε.Ε.»

       Διοργάνωση    Πα­νελ­λή­νι­ος Ἕ­νω­σις Θε­ο­λό­γων. Πα­ράρ­τη­μα Ν. Μα­γνη­σί­ας

   Τόπος, Χρόνος   Βό­λος, 28/04/2004 (Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας)

       Ἀ­να­κοί­νω­ση    «Ὁ Παι­δα­γω­γι­κὸς καὶ Κα­τη­χη­τι­κὸς ρό­λος τῆς Ψαλ­τι­κῆς Τέ­χνης στὴ Θεί­α Λατρεία καὶ στὴν Θεία Λει­τουρ­γί­α είδικότερα»

         Πε­ρί­λη­ψη    Σκο­πὸς τῆς Θεί­ας Λα­τρεί­ας εἶ­ναι ἡ σω­τη­ρί­α τῶν πι­στῶν, γι­’ αὐ­τὸ καὶ συμ­με­τέ­χου­με ὅ­λοι, κλῆ­ρος καὶ λα­ός, ἱ­ε­ρεῖς, ψάλ­τες καὶ ἐκ­κ­λη­σί­α­σμα. Ἡ σω­τη­ρί­α ἐ­πιτυγ­χά­νε­ται μὲ τὴν κα­θη­με­ρι­νή, τὴν αἰ­ώ­νι­ο ἐ­πα­νά­λη­ψη τῆς Σταυ­ρι­κῆς Θυ­σί­ας τοῦ Κυ­ρί­ου ἡ­μῶν Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ, μέ­σω τοῦ αἰ­ω­νί­ως ἐ­πα­να­λαμ­βα­νο­μέ­νου Μυ­στη­ρί­ου τῆς Θεί­ας Εὐ­χα­ρι­στί­ας. Ἡ Ψαλ­τι­κὴ Τέ­χνη χει­ρα­γω­γεῖ, ψυ­χα­γω­γεῖ, κα­τη­χεῖ και παι­δα­γω­γεῖ μὲ τὸν καλ­λί­τε­ρο δυ­να­τὸ τρό­πο. Γι­’ αὐ­τὸ θὰ πρέ­πει νὰ ἀ­πο­τε­λέ­σει θε­με­λι­ῶ­δες στοι­χεῖ­ο κα­τη­χή­σε­ως στὶς χρι­στι­α­νι­κὲς ὁ­μά­δες (κα­τη­χη­τι­κὰ σχο­λεῖ­α), ὥ­στε ἀ­πὸ αὐ­τὲς νὰ τρο­φο­δο­τη­θοῦν τὰ ἱ­ε­ρο­ψαλ­τι­κὰ ἀ­να­λό­γι­α μὲ παι­δι­ὰ καὶ νὰ γε­μί­σουν μὲ πο­λυ­με­λεῖς Χο­ροὺς ψαλ­τῶν.

          Ἐκδόθηκε      Ἡ Ἡμερίδα δὲν ἐξέδωσε Πρακτικά. Τὸ κείμενο τῆς εἰσηγήσεως συμπεριελή-φθη στὴν προσωπικὴ ἔκδοση «Ζητήματα Θεολογίας τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης», «ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΞΟΥΡΑΦΑΣ», Βόλος 2005, σελ. 31-52.

Συνέδριο     Β΄ Διεθνὲς Συνέδριο Μουσικολογικὸ καὶ Ψαλτικό

Θεματική    «Τὰ Γέ­νη καὶ Εἴ­δη τῆς Βυ­ζα­ντι­νῆς Ψαλ­τι­κῆς Με­λο­ποι­ίας»

Διοργάνωση    Ἱ­. Σύ­νο­δος τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος – Ἵ­δρυ­μα Βυ­ζα­ντι­νῆς Μου­σι­κο­λο­γί­ας

Τόπος, Χρόνος   Ἀ­θῆ­ναι, 15-19/10/2003.

       Ἀ­να­κοί­νω­ση    «Ἡ δι­α­χρο­νι­κὴ πα­ρά­δο­ση τῶν πα­πα­δι­κῶν ‘θέ­σε­ω­ν’ τῶν Χε­ρου­βι­κῶν της βυ­ζα­ντι­νῆς καὶ με­τα­βυ­ζα­ντι­νῆς πε­ρι­ό­δου στὰ Χε­ρου­βι­κὰ τοῦ Πέ­τρου Λα­μπα­δα­ρί­ου τοῦ Πε­λο­πον­νη­σί­ου»

         Πε­ρί­λη­ψη    Ἡ πε­ρί­πτω­ση τοῦ Πέ­τρου Πε­λο­πον­νη­σί­ου, Λα­μπα­δα­ρί­ου τῆς Μ.Χ.Ε., ὁ ὁ­ποῖ­ος ἔ­χει με­λο­ποι­ή­σει τέσ­σα­ρες στά­σεις Χε­ρου­βι­κῶν (δύ­ο τῆς ἑ­βδο­μά­δος καὶ δύ­ο πλή­ρεις κα­τ’ ἦ­χον σει­ρές), εἶ­ναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κὴ καὶ ἀ­ντι­προ­σω­πευ­τι­κὴ ἀ­πό­δει­ξη, ὅ­τι οἱ νε­ώ­τε­ροι με­λουρ­γοὶ δι­ὰ τῆς “μι­μή­σε­ως” δι­α­τη­ροῦν στὰ Χε­ρου­βι­κά τους τὶς ἔκ­πα­λαι πα­ρα­δο­θεῖ­σες πα­πα­δι­κὲς “θέ­σεις” καὶ τὸ μέ­λος αὐ­τῶν, θέ­το­ντας τὸν ἑ­αυ­τό τους συν­δε­τι­κὸ κρί­κο στὴν ἁ­λυ­σί­δα τῆς πα­ρα­δό­σε­ως. Μὲ τὴν ἐ­πι­νό­η­ση καὶ ἐ­πι­κρά­τη­ση τῆς Νέ­ας Με­θό­δου Ἀ­να­λυ­τι­κῆς Ση­μει­ο­γρα­φί­ας τὸ ση­μα­ντι­κώ­τε­ρο μέ­ρος τῶν Χε­ρου­βι­κῶν τῆς βυ­ζα­ντι­νῆς καὶ με­τα­βυ­ζα­ντι­νῆς με­λο­ποι­ίας με­τα­γρά­φε­ται στὴ νέ­α ση­μει­ο­γρα­φί­α ἀ­πὸ τοὺς Τρεῖς Δι­δα­σκά­λους καὶ πα­ρα­δί­δε­ται στὶς νε­ώ­τε­ρες γε­νε­ὲς ἐ­ξη­γη­μέ­νο τὸ μέ­λος αὐ­τῶν. Ἡ χρή­ση τῶν Χε­ρου­βι­κῶν τοῦ Πέ­τρου Πε­λο­πον­νη­σί­ου στὴν σύγ­χρο­νη λα­τρευ­τι­κὴ πρά­ξη κα­θι­στᾶ τοὺς ση­με­ρι­νοὺς ἱεροψάλτες συ­νε­χι­στὲς τῆς μα­κραί­ω­νης ψαλ­τι­κῆς πα­ρα­δό­σε­ως τοῦ Χε­ρου­βι­κοῦ ὕ­μνου. Γί­νο­νται αὐ­τοὶ οἱ σύγχρονοι ἑρ­μη­νευ­τὲς καὶ προ­σω­ρι­νοὶ διαχειριστὲς τῶν με­λι­κῶν ‘θέ­σε­ων’ τῶν βυζαντινῶν καὶ μεταβυζαντινῶν μελουργῶν τῆς Ψαλ­τι­κῆς Τέ­χνης.

          Ἐκδόθηκε    Ἡ ἐργασία ἐκδόθηκε στὰ Πρακτικὰ τοῦ Συ­νεδρίου, ἔκδοση τοῦ Ἱδρύματος Βυζαντινῆς Μουσικολογίας τῆς Ἱ. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 2006, σελ. 111-152.

Tο pdf τῆς ανακοίνωσης μπορεῖτε να βρεῖτε καὶ νὰ κατεβάσετε ἀπὸ ΕΔΩ.