Συνέδριο Συνέδριο Ἱστορίας καὶ Πολιτισμοῦ
Θεματική «Ἱστορία καὶ Πολιτισμὸς τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀγχιάλου: 100 χρόνια ἀπὸ τὸ Ὁλοκαύτωμα»
Διοργάνωση Δῆμος Νέας Ἀγχιάλου Μαγνησίας
Τόπος, Χρόνος Νέα Ἀγχίαλος Μαγνησίας, 28-30/ 07/2006
Ἀνακοίνωση «Μικρὰ συμβολὴ στὴν καταγραφὴ τῆς Ψαλτικῆς Παράδοσης τῆς Ἀγχιάλου»
Περίληψη Τρεῖς ἀγχιαλίτες μελουργοὶ μαρτυροῦνται στὶς χειρόγραφες μουσικὲς πηγές: Ὁ Κωνσταν–τῖνος Πρωτοψάλτης ἐξ Ἀγχιάλου (β‘ ἥμισυ ΙΣΤ‘ – ἀρχὲς ΙΖ‘ αἰῶνος), ὁ Γαβριὴλ ἱερομόνα–χος ἐξ Ἀγχιάλου (τέλη ΙΣΤ΄ – μέσα ΙΖ‘ αἰῶνος) καὶ ὁ Γεννάδιος ἱερομόναχος ἐξ Ἀγχιάλου (τέλη ΙΣΤ΄ – μέσα ΙΖ‘ αἰῶνος), μὲ κορυφαῖο τὸν πρῶτο. Ἡ πτώση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπέφερε παρακμὴ τῆς Ψαλτικῆς, ὥστε ἐπὶ ἕναν ὁλόκληρο αἰῶνα ἡ Πόλη στερεῖται μεγάλων μουσικῶν. Αὐτοὶ καταφεύγουν σὲ ἀπομακρυσμένες περιοχές, ὅπου μεταλαμπαδεύουν τὴν τέχνη τους. Γίνονται ἀφορμὴ νὰ ἀνθίσουν πολλὲς περιφερειακὲς ψαλτικὲς παραδόσεις (μὲ κυριώτερες τὴν Κρητική, τὴν Κυπριακὴ καὶ τὴ Σερβική), οἱ ὁποῖες, ὅμως, ἀποκλίνουν ἀπὸ τὸ παλαιὸ κωνσταντινουπολίτικο ψαλτικὸ ὕφος. Ἀκριβῶς τὴ στιγμὴ αὐτή (β΄ ἥμισυ ΙΣΤ΄ αἰῶνος), ὁριακῶς, κάνει τὴν ἐμφάνισή του ὁ σπουδαιότερος μελουργὸς τῆς περιόδου, ὁ Κων-σταντῖνος Πρωτοψάλτης ἐξ Ἀγχιάλου, ποὺ ἀκολουθεῖ καὶ διασώζει τὴν παλαιὰ ψαλτικὴ παράδοση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ὀλίγο μεταγενέστερος ἀπὸ τὸν Κωνσταντῖνο εἶναι ἕνας ἄλλος ἀγχιαλίτης μουσικός, τὸ ἔργο τοῦ ὁποίου -ἂν καὶ μικρότερης ἐκτάσεως- ἔχει ἀξιόλογη παρουσία στὶς χειρόγραφες μουσικὲς πηγές. Πρόκειται γιὰ τὸν Γαβριὴλ ἐξ Ἀγχιάλου, ποὺ ἄλλοτε φέρεται ὡς μοναχὸς καὶ ἄλλοτε ὡς ἱερομόναχος. Σύγχρονος σχεδὸν μὲ τὸν Γαβριὴλ εἶναι καὶ ὁ Γεννάδιος μοναχὸς (ἢ ἱερομόναχος) ὁ ἐξ Ἀγχιάλου. Ἡ Ἀγχίαλος, ἐκεῖ στὴν ἐκ-πνοὴ τοῦ ΙΣΤ΄ καὶ τὴν ἀρχὴ τοῦ ΙΖ΄ αἰῶνος, φαίνεται ὅτι ὑπῆρξε ἕνα σπουδαῖο κέντρο μου-σικῆς δραστηριότητος καὶ παιδείας.
