Συνέδριο Διεθνὲς Συνέδριο Μουσικολογίας
Θεματική «1814 – 2014: 200 χρόνια ἀπὸ τὴν καθιέρωση τῆς Νέας Μεθόδου»
Διοργάνωση «Σχολεῖον Ψαλτικῆς», ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν
Τόπος, Χρόνος Ἀθῆναι, 17-18/10/2014 (Μέγαρο Μουσικῆς Ἀθηνῶν)
Ἀνακοίνωση «Ἡ συστημικὴ θεωρία τῶν ἤχων τῆς Ψαλτικῆς μὲ βάση τὴν ἰσχύουσα μελο-ποιητικὴ παράδοση αὐτῆς»
Περίληψη Ὁ λόγος γιὰ τὴ Νέα Μέθοδο ἀναλυτικῆς σημειογραφίας τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης κυρίως παρα-πέμπει στὸ σπουδαῖο γεγονὸς τῆς ἀντικατάστασης τῆς παλαιᾶς γραφῆς της ἀπὸ ἕνα νέο, εὐφυὲς καὶ εὔχρηστο σύστημα μουσικῆς παρασήμανσης τῶν ἐκκλησιαστικῶν μελῶν. Ἐντού-τοις, ἡ σπουδαία αὐτὴ σημειογραφικὴ ἀλλαγὴ συνοδεύτηκε καὶ ἀπὸ ἐπαναδιατύπωση τῆς μουσικῆς θεωρίας τῆς Ψαλτικῆς. (Μπορεῖ, καθ’ ὅλη τὴν βυζαντινὴ καὶ μεταβυζαντινὴ περί–οδο νὰ ὑπῆρξε μικρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ πλήρη καὶ σαφῆ καταγραφὴ τῆς θεωρίας, ἀλλὰ ἡ θεωρία ἦταν διατυπωμένη προφορικά.) Ἡ ἐπαναδιατύπωση τῆς θεωρίας μὲ τὴ Νέα Μέθοδο πραγ–ματοποιήθηκε ὑπὸ ἄμεσες ἢ ἔμμεσες ἐπιρροὲς τόσο τοῦ δυτικοῦ μουσικοῦ συστήματος –λό–γω τῆς περιρρέουσας, τότε, ἀτμόσφαιρας τοῦ νεοελληνικοῦ διαφωτισμοῦ, ποὺ υἱοθετεῖ πολλὰ δυτικὰ πρότυπα-, ὅσο καὶ τῶν ἀνατολικῶν μουσικῶν παραδόσεων (ἀραβοπερσικῆς, ὀθωμανι–κῆς, λαϊκῆς κοσμικῆς παράδοσης κ.λπ.), ἐπιρροὲς τῶν ὁποίων οἱ ἀπαρχὲς πρέπει, πάντως, νὰ ἀναζητηθοῦν τουλάχιστον ἕνα αἰῶνα πρίν. Ἔτσι, ἡ Νέα Μεθοδος, ἀντὶ μόνο νὰ ἀποτελέσει ἐρ-γαλεῖο ἁπλούστερης καὶ σαφέστερης καταγραφῆς (ὡς σημειογραφικὸ σύστημα) τῆς ἰσχύ-ουσας ψαλτικῆς παράδοσης, καθίσταται αἰτία διαμόρφωσης μιᾶς νέας παράδοσης – ἴσως καὶ πολλῶν ἐπιμέρους παραδόσεων, λόγω τῆς μεταλλάξεώς της σὲ θεωρητικό, κυρίως, σύστημα. Καὶ ἐνῶ ἡ παλαιὰ μελικὴ παράδοση, εὐτυχῶς, διασώζεται διὰ τῆς σημειογραφίας ὡς τὶς ἡμέρες μας, ἡ ἐπαναδιατύπωση τῆς θεωρίας ἔχει ὁδηγήσει σὲ μεγάλη διάσταση μεταξὺ θεωρίας καὶ πράξης. Τὸ πλέον χαρακτηριστικὸ παράδειγμα αὐτῆς τῆς διάστασης εἶναι ἡ συστη-μικὴ θεωρία τῶν ἤχων (θεωρία περὶ κλιμάκων καὶ συστημάτων τῶν ἤχων), ἡ ὁποία διαφοροποιεῖται σοβαρὰ ἀπὸ τὴν ἰσχύουσα μελοποιητικὴ παράδοση. Τὸ γεγονὸς ἔχει ἄμεσες ἐπιπτώσεις σὲ πολλὲς ζωτικῆς σημασίας πτυχὲς τῆς Ψαλτικῆς, ὅπως ἡ διδασκαλία της, ἡ ἀνάλυση τοῦ μέλους, ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια, τελικά, ἡ ψαλτικὴ πράξη.
Ἐκδόθηκε Ἡ ἐργασία ἔχει κατατεθῆ πρὸς ἔκδοση στὰ Πρακτικὰ τοῦ Συνεδρίου, τὰ ὁποῖα πρὸς τὸ παρὸν παραμένουν ἀνέκδοτα.